Sluiten
Stad Brugge renoveerde in 2022-2023, met steun van de provincie West-Vlaanderen, een oude fabriek net buiten het centrum van Brugge tot een gloednieuw, state-of-the-art erfgoeddepot. De Erfgoedfabriek biedt een langverwacht antwoord op de historische nood aan een gecentraliseerde depotruimte voor de collecties van Musea Brugge, Raakvlak, het Brugse Kostuumatelier en regionale collecties uit Brugge en Ommeland om de steeds groeiende collecties in optimale omstandigheden te bewaren voor de volgende generaties.
Musea Brugge beheert een collectie van meer dan 75.000 collectieobjecten, waarvan een kleine 10% permanent tentoongesteld wordt. Een goed depotbeheer is dus essentieel voor onze werking. Vóór de Erfgoedfabriek waren onze depots verspreid over verschillende historische gebouwen. Ook de archeologische collectie van Raakvlak was gehuisvest in een historisch pand. Die gebouwen waren wel aangepast aan de bewaarnoden, maar waren moeilijk toegankelijk, sterk gecompartimenteerd en onmogelijk om te klimatiseren. Bovendien groeien de museale en archeologische collecties nog elk jaar aan. De nood aan een nieuw, ruim erfgoeddepot met een optimale inrichting en klimatisatie, en faciliteiten als een behandel- en quarantaineruimte was dus hoog. Stad Brugge en Musea Brugge vonden met de Erfgoedfabriek een gebundeld antwoord op de bewaarnoden van de verschillende collecties uit de regio.
Het oude fabrieksgebouw kreeg een totale make-over. Het gebouw werd specifiek omgebouwd en ingericht om erfgoed te onderzoeken en bewaren voor de volgende generaties, in de best mogelijke omstandigheden.
Van bij de aankoop stond het vast dat het oude fabrieksgebouw moest worden omgetoverd tot een optimale bewaarplek voor uiteenlopende collecties, van wandtapijten, keramiek en theekopjes tot Merovingische zwaarden en historische koetsen. De dienst Facilitair Beheer (Stad Brugge) had de leiding over dit ambitieus bouwproject en nam voor het ontwerp het architectenbureau Claeys-Haelvoet onder de arm. Zij ontwierpen in 2019 een gebouw waarin functionaliteit, hedendaagse conservatie én duurzaamheid voorop stonden.
Niet alleen het gebouw, maar ook de inrichting is volledig gericht op een optimale bewaring. De Erfgoedfabriek wordt de permanente bewaarplek van vele duizenden collectieobjecten van uiteenlopende materialen, vormen en afmetingen. Dat vraagt een unieke depotinrichting. Hiervoor gingen we in zee met de firma Bruynzeel Storage Systems, die ook de inrichting van de depotruimtes in BRUSK zal verzorgen.
Inrichting Bruynzeel Storage Systems © Femke den Hollander
© Femke den Hollander
De Erfgoedfabriek: 7.355 m2 aan depot- en facilitaire ruimtes
De Erfgoedfabriek heeft een totale oppervlakte van 7.355 m2. Het grootste deel is depotruimte, waar de archeologische collectie van Raakvlak en het Brugse Kostuumatelier (met onder meer de kostuums van de Heilig Bloedprocessie en de Praalstoet van de Gouden Boom) en later ook regionale collecties een nieuw onderkomen krijgen. Ook de grootste deelcollecties van Musea Brugge, namelijk de collectie toegepaste kunsten (ambachtelijke en esthetische functionele voorwerpen zoals meubels, textiel, vaatwerk…) en de volkskundige collectie, krijgen er een plek. De meest kwetsbare collecties van Musea Brugge (schilderijen en werken op papier) verhuizen in 2025 naar de depots in de nieuwe tentoonstellingshal BRUSK.
Alles samen verhuizen ruim 50.000 museale objecten, 10.000 dozen met archeologische vondsten uit Brugge en Ommeland en ruim 4.000 kostuums naar het nieuwe state-of-the-art depot.
Welke (deel)collecties krijgen onderdak in de Erfgoedfabriek?
Naast de depotruimtes is er ook plek voor de bureaus van Raakvlak en voor andere facilitaire ruimtes zoals een fotostudio, een quarantaineruimte, anoxie of lage zuurstofkamer, een koelcel, puzzelkamer voor scherven en educatieve ruimte waar Raakvlak scholen en bezoekers kan ontvangen.
Met de nieuwe depots en werkruimtes in de Erfgoedfabriek zetten we niet één stap, maar gaan we met zevenmijlsstappen vooruit in onze collectiebeheer en preventieve conservatie. De werking die de Erfgoedfabriek mogelijk maakt, katapulteert het behoud en beheer van onze collecties naar een internationaal niveau.
De nieuwe Erfgoedfabriek komt namelijk niet alleen veel meer tegemoet aan de noden van de collectieobjecten, het gebouw maakt de toegankelijkheid van de collecties gemakkelijker. Dat bevordert onderzoek door interne en externe wetenschappers en leidt tot meer kennis van de geschiedenis van de stad en regio. Onderzoek en bewaring worden zo eindelijk naar een next level gebracht en de roerende, onroerende en immateriële geschiedenis van Brugge wordt gewaarborgd voor de volgende generaties.
De Erfgoedfabriek moet niet alleen het beheer van erfgoedcollecties van Raakvlak, Musea Brugge en het Kostuumatelier naar een hoger niveau brengen. De Erfgoedfabriek wordt ook het kloppende hart op vlak van collectiebeheer en erfgoedwerking in de regio. Een baken met een lerend netwerk dat informatie en expertise deelt met erfgoedpartners uit Brugge en Oostende.
Daarom zetten de Erfgoedcellen Brugge en Kusterfgoed de komende 3 jaar een projectmedewerker in om de collecties en depotnoden uit de streek in kaart te brengen. Alle gemeentes op grondgebied Brugge en Oostende zullen bevraagd worden. Het doel van dit project is om met gebundelde krachten de erfgoedzorg in de regio aan te pakken en een visie op een regionale collectie- en depotwerking te ontwikkelen waarin de Erfgoedfabriek een essentiële rol zal spelen. Enerzijds kan dat een dienstverlenende rol zijn, zoals adviesverlening op maat, educatie en het openstellen van de behandelkamer. Anderzijds kan de Erfgoedfabriek ook dienstdoen als (nood)opslag voor collecties die tijdelijk of dringend opgevangen moeten worden. En dat niet alleen voor regionale partijen, maar ook voor andere stadsdiensten zoals de bibliotheek of het archief.
