In het nieuwe Gruuthusemuseum wordt het verhaal van Brugge verteld aan de hand van honderden historische objecten. Drie periodes worden belicht.
Brugge was in de middeleeuwen een draaischijf van internationale handel. Het was de ideale voedingsbodem voor ambachtslui en kunstenaars. Ze kregen de kans om te streven naar verfijning en perfectie voor een vragende partij als het bourgondisch hof en haar vele netwerken. Dit weerspiegelt zich ook in de collectiepresentatie. Er zijn heel wat grote stukken te bewonderen: het beeld van Filips de Schone als Sint-Joris, glasramen uit het Stadhuis en de gildekapel van de schilders en glazeniers, wandtapijten, schilderijen, meubilair. Maar, er zijn ook kleine en verfijnde juweeltjes, middeleeuws speelgoed of ivoren haarpennen die de rijke cultuur in deze periode laten zien.
Brugge was een metropool in de middeleeuwen, maar ook rond de 17e en 18e eeuw valt de productie en het streven naar verfijnde producten niet stil, wel integendeel. De ontdekking van de nieuwe wereld brengt nieuwe exotische producten op de markt, zoals chocolade, koffie en tabak. Die maken nieuwe sets tafelgerief, porseleinen kopjes, zilveren kannetjes, … noodzakelijk. Een andere belangrijke opdrachtgever in de periode van de contrareformatie is de Kerk. In zijn strijd tegen het protestantisme wil de Kerk zijn macht ook materieel onderstrepen. Het resultaat is de weelderige barok: rijkelijk versierd houtsnijwerk, zoals kasten, communiebankjes, maar ook rijk versierde zilveren kelken.
Op het einde van de 19e eeuw is het hoogstaande vakmanschap van de middeleeuwen een inspiratiebron voor de neogotische beweging. Zij beschouwen de kunst- en cultuurproductie van toen als grote voorbeeld. De toenmalige ‘Société Archéologique de Bruges’ ligt aan de basis van het Gruuthusemuseum, zoals we het vandaag kennen. Zij stimuleren de stad om het Gruuthusepaleis aan te kopen, zodat ze er hun museum in kunnen onderbrengen. Omdat het in slechte staat is, krijgt architect Louis Delacenserie de opdracht het gebouw te restaureren. Hij doet dat grondig volgens de neogotische principes. De restauratie van vandaag werd met aandacht voor Delacenseries werk uitgevoerd.
De majestueuze inkom van het gerenoveerde stadpaleis zet meteen de toon voor het bezoek aan het nieuwe Gruuthusemuseum. Warme en rijke neogotisch kleuren, een gesculpteerd 19e-eeuws plafond en het imposante wandtapijt ‘De Zeven Vrij Kunsten’, een topstuk uit de kostbare collectie wandtapijten, verwelkomt je en leidt je naar de eerste zaal.
Daar laat het museum je kennismaken met de architectuur van het paleis. Een subtiel vormgegeven museumtafel staat centraal, een ontwerp dat terugkeert in zalen die volgen, passend binnen het karakter van de woonvertrekken van het stadpaleis.
Een indrukwekkende maquette van het paleis en de omgeving en de flankerende animatie focussen op twee andere speerpunten binnen de nieuwe aanpak. Eerst en vooral de aandacht voor het tactiele met doordachte ‘voelstations’ voor mensen met een visuele beperking en ook de passende integratie van multimedia die het basisverhaal verrijken.
De vele (wentel)trappen en de aaneenschakeling van sterk gedecoreerde en sobere ruimtes, van grote en kleine kamers maken van het museumparcours een spannende verkenningstocht. Je wandelt in het spoor van de vele vorige bewoners en gebruikers van het historische huis, wat je verbeelding prikkelt en je rechtstreeks toegang geeft tot het verleden.
Studio+ is geen klassieke museumzaal. Vlei je neer in de comfortabele zetels of geniet van het mooie zicht op de stad. De bibliotheek nodigt je uit om te grasduinen in boeken over de geschiedenis van de stad, strips met Brugge als protagonist of toeristische gidsen die aanzetten de stad vandaag verder te verkennen. Studio + is de plek om even uit te rusten of een praatje te slaan met andere bezoekers.
Het is ook de ruimte waar het museum zijn participatietrajecten een plek geeft. Het is de link met de stad vandaag. Voor het eerste traject nodigde Musea Brugge een groep jongeren uit om samen met vier kunstenaars met hun eigen ogen naar het erfgoed van deze plaats te kijken. Hoe geven zij betekenis aan de collectie? Het project kreeg de naam ‘Paleisje Pimpen’. Het resultaat van het creatieve proces van de jongeren kun je hier bewonderen.
‘Er zit meer in u’ of iets vrijer ‘je kan altijd jezelf overtreffen’. Plus est en vous is het bekende devies van Lodewijk van Gruuthuse. De bourgondische diplomaat en bouwheer van het stadspaleis heeft een prominente plek in het museum. Zijn portret is er te zien en zijn motto vormt de rode draad voor de drie tijdsblokken die de structuur van de opstelling vormen. Plus est en vous geldt voor elk collectiestuk in de nieuwe museumpresentatie. Er schuilt meer in dan je op het eerste zicht kan zien. Elk object is een drager van verhalen over zijn ontstaan of de context waarin het gemaakt of gebruikt werd.