Sluiten
Vlaanderen heeft twee bijzonder waardevolle tekeningen uit onze collectie erkend als Vlaams Topstuk. Het gaat om zeldzame tekeningen van de Italiaanse renaissancekunstenaars Michelangelo en Roncalli. Musea Brugge kreeg de werken in beheer van de Stichting Jean van Caloen.
De tekeningen ‘Steniging van de Heilige Stefanus’ van Michelangelo en ‘Naakte lopende man met een urne’ van Roncalli behoren vanaf nu tot de Topstukkenlijst van de Vlaamse Gemeenschap, waar ze omringd zijn door stuk voor stuk zeldzame en onmisbare objecten en verzamelingen. Een mooie erkenning van twee bijzondere werken op papier, die sinds 2022 in langdurige bruikleen zijn van de Stichting Jean van Caloen.
De werken op papier worden bewaard in het Prentenkabinet van Musea Brugge. Door de kwetsbaarheid van werken op papier, kunnen we de tekeningen slechts af en toe uit het depot halen en tentoonstellen. Michelangelo’s ‘Steniging van de Heilige Stefanus’ is tot en met 25 februari 2024 te bewonderen in de tentoonstelling ‘Zeldzaam en onmisbaar’ in het MAS. Daarna gaat de tekening opnieuw een tijdlang het depot in, tot het in 2026 een plek krijgt in de openingstentoonstelling van de nieuwe expohal BRUSK.
Het blad met de ‘Steniging van de Heilige Stefanus’ is een uitzonderlijk werk van één van de beroemdste Italiaanse renaissancekunstenaars. Het is de enige tekening van Michelangelo in België.
Bovendien is de ‘Steniging van de Heilige Stefanus’ één van de weinige compositiestudies die bewaard gebleven zijn van hem. De meeste bewaarde tekeningen van Michelangelo zijn figuurstudies waarop slechts één of enkele figuren staan afgebeeld. Het blad is karakteristiek voor de manier waarop Michelangelo te werk gaat in zijn schilderijen en presentatietekeningen. We zien een scherpe focus op de voorgrond waar de hoofdpersonages staan. De achtergrond werkt hij licht uit.
Op de achterkant van het blad staat een studie van een hoofd dat is toegeschreven aan zijn leerling Antonio Mini. Waarschijnlijk hergebruikte Michelangelo het blad voor zijn compositiestudie. Het is niet bekend voor welk werk Michelangelo deze studie maakte.
De ‘Naakte lopende man met een urne’ is voor zover bekend de enige tekening van de Toscaanse kunstenaar Roncalli in Vlaanderen. Tekeningen uit de Italiaanse renaissance zijn zeldzaam in Vlaamse collecties. Het blad is dan ook een belangrijk sleutelstuk in Vlaanderen om de werken van Zuid-Nederlandse Maniëristen te kaderen en contextualiseren. Door zijn dynamische compositie is de tekening bovendien een ingewikkeld hoogstandje, exemplarisch voor het werk van Roncalli.
Roncalli tekende het rechterbeen van deze lopende jongen korter af om de beweging van de figuur te accentueren. Een vorm van optische illusie die een tweedimensionale voorstelling een driedimensionaal effect geeft. De dynamische compositie van de lopende man spat van het papier door de combinatie van rood krijt, ook wel sanguine genoemd, op blauw papier. De tekening toont duidelijk dat Roncalli een navolger is van Michelangelo. Tegelijk zien we ook de invloed van de schilder Annibale Carracci (1560-1609), één van de grondleggers van de barokke stijl. Het is niet duidelijk met welk doel Roncalli deze tekening maakte. Vermoedelijk houdt het verband met een particuliere opdracht voor een decoratief fresco voor een stadspaleis in Rome.
