Sluiten
Madonna met kanunnik Joris van der Paele

KUNST | WERK

34 | Tussen realiteit en fictie. Twee landschappen van Roelant Savery

De landschappen van Roelant Savery (1576 – 1639) beelden natuur, dieren en architectuur op minutieuze wijze uit. Zowel zijn tekeningen als schilderijen lijken uit de natuur gegrepen, alsof Savery precies afbeeldde wat hij zag. Deze landschappen verbergen echter vaak verschillende invloeden en een doordachte opbouw.

0000 GRO1768 II bijgesneden

Savery is geboren in Kortrijk in 1576 maar vluchtte rond 1590 met zijn familie naar Amsterdam. Daar bleef zijn talent niet onopgemerkt en in 1603 nodigde keizer Rudolf II (1552- 1612) hem uit naar zijn hof in Praag te komen. De keizer zag in Savery een opvolger van Pieter Breugel I (1526/30-1569).

Op zijn reis naar Praag en in de stad zelf maakte Savery schetsen van de natuur en het stedelijke landschap. Hij realiseerde op basis van deze schetsen een artistieke compositie, zoals wellicht het geval was voor de tekening van 1603.

Tegelijkertijd toonde hij met deze tekening zijn uitstekende techniek met pen en inkt, die gelijkenissen vertoont met de techniek van Pieter Breugel, en enkele nieuwe elementen toevoegt zoals de impressie dat de artiest zich echt op dit bergpad bevond.

0000 GRO1768 II bijgesneden
0000 GRO1768 II bijgesneden f1616774031
Forest Landscape with Cattle and Castle Beyond

In Praag had Roelant Savery ook toegang tot de uitgebreide keizerlijke verzameling van levende en opgezette dieren, fossielen en zeldzame stenen. In 1607 en 1608 stuurde Rudolf II Savery naar de Tiroolse Alpen om daar de natuur te bestuderen en te tekenen.

Deze Tiroolse invloeden zijn duidelijk te zien in het bos en het kasteel op het schilderij uit 1616. Gelegen op een helling, domineert het imposante kasteel het landschap. Op dat moment was Savery terug in Amsterdam, waar hij zijn opgedane kennis uit Praag en Tirol combineerde met nieuwe interesses, zoals het uitbeelden van dieren. Runderen, geiten en schapen zitten onder toezicht van herders te rusten in het bos. Een rund op de voorgrond van het schilderij lijkt zijn aandacht te richten op de ganzen in en rond het water. Tegen de bewolkte lucht vliegen verschillende soorten vogels rond. Het resultaat is een nauwkeurig opgezet fictief landschap, gebaseerd op bestaande natuurlijke elementen uit verschillende streken.

Roelandt Savery, die zijn Meester in werck en Const niet ongelijck en is

Karel van Mander, Schilder-Boeck (1604)
Forest Landscape with Cattle and Castle Beyond
Forest Landscape with Cattle and Castle Beyond f1616774169

Savery verhuisde in 1619 naar Utrecht, waar hij een van de best betaalde schilders was. De waardering voor zijn werk blijkt ook uit een quote van Karel van Mander wanneer hij over Savery schrijft als leerling van Hans Bol: “Roelandt Savery, die zijn Meester in werck en Const niet ongelijck en is”.

Helaas zorgden zijn alcoholgebruik en enkele onverstandige financiële beslissingen ervoor dat de getalenteerde schilder failliet werd verklaard in 1638. Een half jaar later stierf Roelant Savery, maar zijn oeuvre blijft tot op vandaag mensen boeien.

Deze presentatie werd voorbereid door Floor Vansweevelt, in het kader van een stage tijdens de opleiding Master Kunstwetenschappen.