Fermer

9 | De ogen van verwondering van Margaret Keane

De naam klinkt misschien onbekend in de oren, maar de portretten van sombere kinderen die je met grote ogen aanstaren doen meer dan waarschijnlijk een belletje rinkelen.

0000 GRO1611 I detail
Margaret Keane, ‘Little Girl from Madrid’, 1963 ©Lukas – Art in Flanders, foto Hugo Maertens

Het Groeningemuseum wordt vooral geassocieerd met oude kunst en meer specifiek de Vlaamse Primitieven zoals Jan van Eyck. Naast de topwerken die op zaal te zien zijn, worden in depot nog honderden werken uit de meest uiteenlopende kunststromingen bewaard. Daaronder bevinden zich ook twee schilderijen van de Amerikaanse Margaret Keane.

Het verhaal begint in Nashville, Tennessee waar Peggy Doris Hawkins, later Margaret Keane, wordt geboren in 1927. Al op jonge leeftijd schildert zij portretten van kinderen met opvallend grote ogen die droevig de wereld in staren.

Haar leven verandert als zij de flamboyante Walter Keane ontmoet in 1955. Die ziet wel wat in haar melancholische portretten en al gauw zet hij een succesvol handeltje op in de schilderijen van zijn echtgenote Margaret, die hij uitbreidt met postkaarten en posters. Margaret ontdekt echter dat hij haar werken met zijn naam signeert.

Een periode van misbruik breekt aan: Walter sluit Margaret op en dwingt haar schilderijen te maken, wel zestien uur per dag.

In 1986 komt het uiteindelijk tot een proces. In de rechtbank vraagt de rechter Margaret en Walter ter plaatse elk een typische ‘Big Eye’ te schilderen. Margaret slaagt met glans en krijgt eindelijk de erkenning die ze verdient.

0000 GRO1611 I full

Maar hoe komen twee werken van Margaret Keane in het Groeningemuseum terecht? Niemand minder dan de Keanes zelf schonken de schilderijen in 1964 aan het museum, dus 24 jaar voor het proces dat de waarheid aan het licht bracht.

Het is opmerkelijk hoe de twee schilderijen uit 1963 een halve eeuw later nog steeds getuigen van de leugens en manipulaties van Walter Keane in die periode. Het ene werk ‘Little Girl from Madrid’ is een portret van een klein meisje, een zwerfkind dat met tragische grote ogen naar de toeschouwer kijkt. Het werk is gesigneerd met ‘KEANE’, en geschonken als door Walter geschilderd. Het is een typisch voorbeeld van de rond 1960 immens populaire grootogige kinderportretten die Walter met zijn eigen naam signeerde.

0000 GRO1612 I uitsnit

In haar onmacht om tegen die namaak in te gaan, creëerde Margaret een tweede stijl, met voorstellingen van adolescenten met uitgelengde, op Modigliani geïnspireerde lichamen en hoofden die zij wel met haar eigen naam ondertekende. Het tweede schilderij ,‘The Coffee Break’, is typerend voor die ‘andere’ stijl, die Margaret wel als de hare mocht bestempelen. Dit werk is dan ook gesigneerd met ‘MDH Keane’. In deze stijl maakte Margaret op bestelling een hele reeks portretten van beroemdheden .

De Amerikaanse regisseur Tim Burton verfilmde het bewogen leven van Margaret Keane. De film kwam uit in 2014 onder de titel ‘Big Eyes’. De onrustwekkende trailer van die film is hier te vinden.

Bijkomende informatie over de twee schilderijen van Margaret Keane is te vinden via de Arthub van de Vlaamse Kunstcollectie:

Little girl from Madrid

The coffee break