COVID-19 houdt de wereld in een strakke worstelgreep. Op sociale media slaat iedereen je met een #blijfinuwkot rond de oren. Social distancing is momenteel de enige verdediging in het duel tegen corona. Maar hoe ging het eraan toe in een echt 17^de-eeuws duel? Ook daar was social distancing dé norm, meer zelfs: afstand was van primordiaal belang! Zolang je je tegenstander op minstens een zwaardlengte afstand kon houden, bleef je zelf immers relatief veilig. In de collectie van het Prentenkabinet illustreren enkele gravures van Jacques Callot dit principe van afstand houden

De belangrijkste regel in een duel met blanke wapens (slag-, steek- en houwwapens), is altijd: “zorg dat je zelf niet geraakt wordt.” In de 17de eeuw stond de medische wereld immers niet op hetzelfde niveau als vandaag. Door gebrek aan hygiëne en ontsmettingsmiddelen, kon de kleinste wond gaan infecteren en je dood inluiden. En dus zorg je er best voor dat het wapen van je tegenstander niet te dicht in je buurt kan komen… Op de prent van Jacques Callot, zien we dat de vechtjas rechts er met z’n linkerhand in slaagt om het wapen van zijn tegenstander te controleren. Daardoor kan de man met de hoed zijn tegenstander niet langer op een zwaardlengte afstand houden en wordt hij in de borst gestoken.

Jacques Callot werd geboren in 1592 in Nancy en staat bekend voor zijn barokke tekeningen en etsen. Zijn werk inspireerde grote namen als Georges de La Tour en Rembrandt. Callot begon als leerjongen bij een goudsmid in Nancy maar zijn carrière gaat pas echt van start in Florence. In opdracht van het hof van de Medici, focust hij zich op kermissen, feestelijkheden en festivals. Vooral de commedia dell’arte speelt de hoofdrol in zijn gravures.

Na de dood van zijn grootste mecenas Cosimo II de' Medici in 1621, keert Callot terug naar Nancy. Daar maakt hij kennis met de gruwel van de Dertigjarige Oorlog en dat drukt een stempel op zijn verdere werk. In de “Les Miseres et les malheurs de la guerre” vat hij zijn ervaringen met de Dertigjarige Oorlog samen.

Af en toe keerde Callot nog terug naar zijn eerste grote opdrachtensfeer: festivals en evenementen vastleggen. In de reeks 'Le Combat à la Barrière', illustreert hij de festiviteiten in het hertogelijk paleis in 1627, ter ere van de verwelkoming van de hertogin van Chevreuse aan het hof. Deze prent stelt het toernooi voor in 'la Salle Neuve' van het hertogelijk paleis. Het toernooi blinkt, in navolging van de illustratie van het duel hierboven, uit in social distancing. De deelnemers bevechten elkaar met een lange lans of speer én zijn gescheiden door een dranghekken om te vermijden dat ze elkaar (of zichzelf) ernstige ‘schade’ toebrengen. De volgende deelnemers staan op respectabele afstand te wachten op hun beurt.

In de prent “Capitano Zerbino en Scapino”, trekt Callot het social distancing nog verder door. De naam Scapino verwijst naar een personage uit de “Commedia dell'arte” en komt van het Italiaanse "scappare" (ontsnappen). Het personage ontstond in de 16de eeuw en ontsnapt aan netelige situaties door weg te vluchten van gevechten, die hij vaak zelf start. Zelfbehoud en eigenbelang zijn Scapino’s belangrijkste beweegredenen, al ziet hij soms uiteindelijk het licht en keert hij toch nog terug om z’n acties goed te maken. Hij wordt vaak afgebeeld met een pluimhoed, haakneus, gepunte baard en een zwaard of sabel in zijn riem, zoals in deze prent van Callot.

#blijfinjekot

Musea Brugge wil graag het belang van de maatregelen in de strijd tegen COVID-19 benadrukken en roept daarom op om lessen te trekken uit de prenten van Jacques Callot: Neem de handschoen op en hou bij alle contacten, in het belang van iedereen, minstens een zwaardlengte afstand. Of doe nog beter, spiegel je aan de combat à la barrière en blijf een lanslengte van elkaar. Al volg je af en toe beter het voorbeeld van Scapino: vlucht van netelige situaties en #blijfinjekot!