De Brusselse kunstenaar Gillis van Tilborgh (ca. 1625–ca. 1678) was vanaf 1654 actief in zijn geboortestad als schilder van genretaferelen en groepsportretten. In dat jaar trad hij toe tot het Brusselse Sint-Lucasgilde. Mogelijk was hij een leerling van David Teniers II (1610–1690). De schepenen van het Brugse Vrije hebben dit schilderij wellicht bij de kunstenaar zelf besteld (in de registers van het Vrije, bewaard in het Brugse Rijksarchief, is geen spoor van betaling te vinden).

Het doek stelt een rechtszitting in de schepenkamer voor. Centraal staat de beklaagde voor de tafel of het ‘buffet’, met naast hem twee gerechtsdienaars, herkenbaar aan hun sabel. In het midden achter de tafel zetelt de burgemeester van het Brugse Vrije, met een hamer als symbool van zijn voorzittersmacht. Mogelijk gaat het om Marc Arrazola de Oñate, die burgemeester is in de periode 1649–1659, zij het niet aansluitend. Hij wordt omringd door twaalf andere functionarissen. Naast de voorzitter trekt een ambtenaar aan een ring die via een koord verbonden is met een bel in een ander vertrek, vermoedelijk om een dienaar te roepen.

Verder zien we nog documenten en registers met leren banden op de – typisch groen beklede – tafel. De man uiterst rechts aan de tafel neemt notities. Vermoedelijk is hij de secretaris of griffier. Op de houten muurbanken zitten nog meer functionarissen, gekleed in hun zwarte ambtsgewaad met kanten kraag. De schepenbank bestaat uit 27 mensen, terwijl we op dit schilderij 43 mensen tellen: ook de baljuw, de pensionarissen en de griffiers zijn aanwezig. De vijf rechtstaande personen uiterst rechts behoren waarschijnlijk tot het administratief personeel.

Van Tilborgh heeft ongetwijfeld de renaissancezaal zelf gezien. Het schilderij is er immers een getrouwe weergave van. Rechts bevindt zich de monumentale renaissanceschouw, ontworpen door Lancelot Blondeel in 1525 en uitgevoerd door de Mechelse beeldhouwer Guyot de Beaugrant.

Het albasten reliëf met de geschiedenis van de kuise Suzanne is duidelijk herkenbaar, zoals het vandaag nog in situ bewaard wordt. Enkele andere elementen in het schilderij zijn intussen wel gewijzigd. Zo werd de zwartwitte tegelvloer uit 1651 in 1850 vervangen. De verdure-wandtapijten uit 1525, geweven door de Brugse Antoon Segon, zijn in 1859 vervangen door exemplaren van de Manufacture d’Ingelmunster, weliswaar naar het originele ontwerp. Ook het doek met koningin Maria Anna van Oostenrijk, de tweede echtgenote van koning Filips IV, hangt niet meer op zijn plaats.