Sluiten
Musea Brugge en de Openbare Bibliotheek Brugge konden samen een folio verwerven uit één van de kostbare handschriften van Lodewijk van Gruuthuse. Een stukje Brugs erfgoed komt zo terug thuis.
Folio uit Gruuthusebibliotheek terug thuis
Afgelopen zomer kochten Musea Brugge en de Openbare Bibliotheek Brugge op een veiling van het Londense Bloomsbury (onderdeel van Dreweatts) een zogenaamd ‘folio’ of vel uit een handschrift over het leven van de Heilige Catharina van Siena, dat gemaakt werd in Brugge rond 1475. Dankzij deze aankoop haalt de Stad Brugge nu eindelijk een stuk binnen dat met onweerlegbare zekerheid uit de voormalige bibliotheek van Lodewijk van Gruuthuse komt. De bladzijde waarop Lodewijks wapenschild stond, is verdwenen, maar het wapenschild heeft wel een herkenbare pigmentafdruk nagelaten op het tegenoverliggende blad.
In 2018 kochten Musea Brugge en de Openbare Bibliotheek al samen een manuscript dat waarschijnlijk toebehoorde aan Lodewijk van Gruuthuse, namelijk de ‘Pénitance d’Adam’ van Colard Mansion. Het Gruuthuse-vel zal, net zoals de eerder aangekochte ‘Pénitance’, om de drie jaar getoond worden in de permanente opstelling in het Gruuthusemuseum. Liefde voor boeken is dan ook een belangrijk aspect van Gruuthuses geschiedenis.
Buitenkans
Er doen zich maar heel zelden kansen voor om werk uit de Gruuthusebibliotheek aan te kopen. Na het overlijden van Lodewijk van Gruuthuse in 1492 kwam het grootste deel van die bibliotheek in handen van de Franse koning Lodewijk XII. Waarom dat gebeurde, is onduidelijk. Bijna 120 handschriften bevinden zich vandaag in de Bibliothèque nationale de France in Parijs. Ook het handschrift waaruit dit vel komt, bevindt zich in die collectie. De andere handschriften bevinden zich onder meer in de Koninklijke Bibliotheek van België en in die van Nederland, dat het bekende Gruuthusehandschrift – met daarin ‘Egidius waer bestu bleven’ – bezit.
Musea Brugge en Openbare Bibliotheek Brugge kochten het werk bewust gezamenlijk aan. Enerzijds is het een belangrijke verrijking van de collectie handschriften van de bibliotheek. Anderzijds is het Gruuthusemuseum dé uitgelezen locatie om het aan een breed publiek te tonen. De twee Brugse organisaties werkten in het verleden al verschillende keren samen, onder meer nog in 2018 voor de succesvolle tentoonstelling ‘Haute Lecture by Colard Mansion’, die meer dan 40.000 bezoekers trok. Het Gruuthuse-vel is vanaf 12 oktober voor een eerste periode te zien in zaal 4 van het Gruuthusemuseum, waar ook andere handschriften uit onder meer de collecties van de Openbare Bibliotheek en het Grootseminarie worden getoond.
Bruiloft met Christus
Op de versozijde van het folio staat een zogenaamd halfbladminiatuur dat één van de meest spraakmakende passages uit het leven van Catherina verbeeldt: haar mystieke bruiloft met Christus. Centraal in de miniatuur staat Christus. In zijn linkerhand houdt hij een globe. Met zijn rechterhand schenkt hij een ring aan de geknielde Catharina, die rechts van hem zit. Christus en Catharina worden omringd door koning David, de evangelist Johannes, de apostel Paulus, de heilige Domenicus, en een vrouwenfiguur die vermoedelijk Maria voorstelt. De scene speelt zich af in een ommuurde tuin, die aan de rechterkant uitgeeft op een muur met een doorgang naar een binnenruimte. Op de achtergrond worden een natuurlandschap en een stadsgezicht afgebeeld.
Het folio is rijkelijk gedecoreerd door de Meester van Margareta van York – of zijn atelier. Deze meester, die we niet meer bij zijn echte naam kennen, illustreerde heel wat handschriften voor Lodewijk van Gruuthuse.
