In de 19de en begin 20ste eeuw is werkelijk alles te koop in de kruidenierswinkel: levensmiddelen zoals suiker, bloem en koffie, maar ook zeemvellen en zelfs petroleum.

De winkel heeft een centrale toog. Hierop staat de kassa, goed afgeschermd door een hekje. Ook een weegschaal met gewichten is een belangrijk instrument voor de kruidenier. Hij weegt er alle losse waar mee af voor hij ze verpakt in één van de papieren zakjes die boven de toog hangen.

De kruidenier verkoopt alleen koffie in bonen, want die bewaart langer. Op vraag van de klant maalt hij ze in zijn koffiemolen. Achter op het rek staan houten potten met gedroogde kruiden die hij, net als alle andere koopwaar, zorgvuldig weegt. Aan de ene kant van de toog stapelt de kruidenier flessen met verschillende oliën, aan de andere de zeepsoorten.

De opkomst van de kartonnen verpakking, bijvoorbeeld voor zeep en koekjes, betekent meteen ook het einde van al dat geweeg. De papieren zakken worden vervangen door dozen met een door de fabrikant vooraf bepaalde hoeveelheid. Vanaf dan doen ook merken hun intrede: de reclameposter voor koekjes die u achteraan de winkel opmerkt, is hiervan een mooi voorbeeld.

De overvolle kruidenierswinkel van vroeger lijkt wel een kleine supermarkt. Meer nog: wat de kruidenier niet in voorraad heeft, bestelt hij onmiddellijk bij. Het uithangbord ‘Poer en Zaed’, wat zoveel betekent als ‘buskruit en schiethagel’, is dan ook heel typerend voor een kruidenierszaak die werkelijk alles in huis heeft.

Herkent u de houten stokken naast de zakjes bovenaan de toog? Het zijn kerfstokken, waarop de kruidenier met een merkteken noteert hoeveel geld een klant hem nog moet. Het is een eerlijk systeem: alle twee bewaren ze de helft van de kerfstok, met een identiek merkteken op beide delen. Eens de schuld vereffend, dan snijdt de kruidenier de verdikking bovenaan de kerfstok af.

Vanaf de jaren 1930 komen de eerste waspoeders op de Belgische markt: samengestelde poeders die zowel zeep, als bleekmiddelen en waterontharders bevatten. Tot dan combineerde de huisvrouw zelf allerlei was- en bleekmiddelen naargelang het soort textiel. Daar was veel kennis voor nodig en het liep ook niet altijd van een leien dakje. De geraspte sunlightzeep loste namelijk moeilijk op in water, dat niet al te warm was en ook hard water was een probleem. Door toevoeging van bleekpoeder in de nieuwe wasproducten is het niet meer nodig om afzonderlijk te bleken.

Later in de jaren 50 verschijnen ook de eerste synthetische wasproducten op de markt. Om deze nieuwe wasproducten aan te prijzen, organiseerden de bedrijven heuse optochten met reuzengrote verpakkingen en soms zelfs olifanten en kamelen.

Tot de jaren 1950 wordt cichorei veel gebruikt als koffievervanger of als smaakmaker toegevoegd bij de koffie. De cichoreiwortel is familie van de witlofplant en de andijvie. Gedroogd en gebrand krijgt cichorei een karamelachtige smaak. Het branden, malen en verpakken van cichoreikoffie gebeurt in branderijen of – op kleinere schaal – met een cichoreibrander als deze.

In oorlogs- en crisisjaren, wanneer de beperkte invoer de koffieprijzen de hoogte injaagt, wordt deze surrogaatkoffie op grote schaal gedronken. West-Vlaanderen spant de kroon in de cichoreiteelt. De verwerkende nijverheid is geconcentreerd in Roeselare, met 37 cichoreifabrieken in 1889.

Veel uitvindingen hebben hun succes te danken aan oorlogen. Dit is ook geval met margarine. Omstreeks 1850 rijzen de boterprijzen in Frankrijk de pan uit. Keizer Napeleon III schrijft een prijsvraag uit om een goedkoper vervangmiddel te ontwikkelen. Bijkomende voorwaarde is dat het broodsmeersel niet snel zou bederven, zoals boter, zodat zijn soldaten het op een veldtocht kunnen meenemen. In 1896 verwerft de Franse scheikundige Hippolyte Mège-Mouriès een patent op zo’n product, samengesteld uit rundsvet, afgeroomde melk en gesnipperde koeienuiers. Vanaf 1872 worden margarinefabrieken in Nederland en België opgericht. Het nieuwe product kent meteen een groot succes. Later is het dierenvet vervangen door plantaardige oliën.