Deze prachtige schaal in Spaans-Moorse stijl dateert uit de vijftiende eeuw. Het werd waarschijnlijk gemaakt in Andalusië, Zuid-Spanje en is een versmelting van Islamitische en Europese stijlkenmerken. Bijna 700 jaar lang was er immers Arabische aanwezigheid in delen van Zuid-Europa, waaronder in Spanje en Sicilië. Het kleurgebruik van Manises aardewerk is opvallend en loopt uiteen van kobaltblauw tot goud tot purperrood. Via een ingewikkeld bakproces, waarvan experts niet precies het verloop kennen, kwam men tot dit zeer herkenbaar kleurenpalet. Er werden niet alleen schalen geproduceerd in Spaans-Moorse stijl, maar ook vazen, kommen en apothekerspotten.

Deze lange schragentafel is één van de meest opvallende stukken van dit museum. Het meet iets meer dan acht meter en het blad is uit 1 stuk eikenhout gemaakt. Op de zijkant staat een datum: 1424. Het praktische aan zo’n tafel is dat je het makkelijk kan opbergen door het blad eraf te nemen, de schragen te plooien, in dit geval vier stuks, en tegen de muur te stallen. Ooit moet het in de refter van de zusters hebben gestaan. Meestal werd er een tafelkleed over gespreid. Dit soort schragentafel kwam in de vijftiende eeuw vaak voor en wordt regelmatig afgebeeld op schilderijen uit die periode.

Dit bruidskoffertje is vervaardigd in Noord-Italië in de vijftiende eeuw. Het staat in de lange traditie, waarbij welstellende Italiaanse vaders kostbare bruidskoffers lieten maken voor hun huwbare dochters. Zo’n bewerkte cassone kreeg een ereplaats in huis en verhuisde met de bruid mee als een soort bruidsschat. Zoals de meeste exemplaren vertoont ook dit koffertje een wat romantische hoofse scène waarbij verschillende personages gegroepeerd worden rond de fontein van de liefde. Let ook op de afbeeldingen van luipaarden, honden en de gevleugelde man onder het baldakijn die vermoedelijk de liefdesgod voorstelt. Alle dames en heren dragen de kenmerkende kledij uit de late middeleeuwen zoals de cornette , een kapsel met torentjes, en de houppelande , een lange mantel met wijduitlopende mouwen.

Dit precieuze kleinood uit het einde van de vijftiende eeuw was waarschijnlijk een opdracht van een zuster uit het klooster van Onze-Lieve-Vrouw ter Potterie. De religieuze wordt knielend afgebeeld in het typische habijt of gewaad van de Augustinessen uit die tijd. De hoofdfiguur is één van de zeven aartsengelen, de heilige Michael. Hij levert slag met twee demonen, waarvan eentje door hem wordt vertrappeld. Uitzonderlijk draagt hij geen harnas maar wordt hij weergegeven in de liturgische kledij van een priester. Lange tijd werd dit eikenhouten paneeltje toegeschreven aan het atelier van Hans Memling (ca. 1435-1494). Uit later onderzoek blijkt dat het eerder van de hand van de Brugse Meester van de Ursulalegende zou zijn.

Dit uitzonderlijke cantoortje werd vermoedelijk in de 16e eeuw gemaakt. Het is eigenlijk een reizend bureautje opgevat als een koffer, met een voorblad dat kan neergeklapt worden. Op het voorblad schreef men brieven, binnenin het koffertje met de vele lades en opbergvakjes werden allerhande documenten, schrijfgerief en muntstukken bewaard. Het is rijkelijk versierd met inlegwerk van bloemen, planten en zeedieren in verschillende houtsoorten. Vooral koopmannen bezaten een dergelijk cantoor . Wat dit exemplaar bijzonder maakt is de spreuk die op het linker en rechterdeurtje staat: ‘Plus Ultre’ wat zoveel betekent als ‘nog verder’. Het is de lijfspreuk van Karel V (1500-1558) en verwijst naar zijn rijk dat zo groot was dat het leek alsof de zon nooit onderging. Of dit cantoor hem werkelijk ooit toebehoorde zullen we waarschijnlijk nooit weten..

Dit houten beeld uit de zestiende eeuw werd herhaaldelijk overschilderd. Toch blijft het een sprekende sculptuur die de Heilige Gertrudis op een poignante wijze neerzet. Deze heilige leefde in de 7e eeuw en was abdis van Nijvel, waar zij ook is begraven. Zij draagt de kromstaf met sudarum of zweetdoekje en houdt een boek met regels van de kloosterorde vast in de linkerhand, elementen die verwijzen naar haar belangrijke positie binnen de abdij. Zij werd aanroepen tegen muizenplagen, vandaar ook de muizen op haar staf.

Venetiaans glaswerk dat op het eiland Murano werd gemaakt, was al vroeg beroemd in heel Europa. In de 15e en 16e eeuw was er een welgesteld cliënteel dat voor deze luxeproducten veel wilde betalen. Dat was ook de glasmanufacturen in onze streken niet ontgaan. Ze lokten met hoge lonen Venetiaanse glasbewerkers naar hier of legden zich erop toe om zelf de topkwaliteit, de bijzondere kleur en de versieringen van het Venetiaanse glas te benaderen. Dergelijk glaswerk wordt als ‘façon de Venise’ aangeduid. Deze drinkbeker in lichtgroen glas is daar een voorbeeld van. In het midden, tussen twee horizontale glasdraden, zijn drie vergulde leeuwenmaskertjes opgedrukt. Tussen de maskertjes zien we nopjes met een blauw pareltje. De beker werd waarschijnlijk in Antwerpen gemaakt: de combinatie van leeuwenmaskertjes met nopjes met een azuurblauw pareltje is kenmerkend voor Antwerps glas uit de 2de helft van de 16e eeuw.

Het oudste zilveren object in deze collectie is een kelk uit de renaissance. Het gaat om een religieuze beker waaruit de priester drinkt tijdens de misviering. De kelk is prachtig gegraveerd met onder andere afbeeldingen van zalfpotjes, torens, bladmotieven en heiligen. De maker is onbekend, maar er staat wel een andere naam gegraveerd op de voet: J. Verden. Vermoedelijk gaat het hier om de opdrachtgever, broeder Jan van Verden. Deze was een tijd meester van de nu verdwenen leprozerie Maria Magdalena, een heilige die ook op de kelk wordt afgebeeld. Bij het opdoeken van de leprozerie werden een aantal kunstwerken aan het klooster van Onze-Lieve-Vrouw ter Potterie geschonken, waaronder deze kelk.

Mirakelen en bekomen gunsten werden wel vaker genoteerd, om zo de macht van de heilige en de authenticiteit van het mirakel kracht bij te zetten, en daarnaast ook om ze te bewaren voor het nageslacht. Zo ontstond ook het Mirakelboekje van O.L.V. ter Potterie dat zich in de vitrinekast in de gang naast de kerk bevindt. Het boekje is geïllustreerd met 18 pentekeningen die de belangrijkste mirakels tonen die het beeld van O.L.V. ter Potterie verrichtte. Boven elke tekening staan telkens enkele regels tekst die in het Nederlands, in versvorm, de gebeurtenissen beschrijven. Namen van de betrokkenen en de data waarop de wonderen gebeurden worden meegegeven in de tekst om het waarheidsgehalte ervan extra kracht bij te zetten. Op basis van de watermerken in het papier, wordt het Mirakelboekje gedateerd 1520-21. Haar- en klederdracht van de figuren bevestigen dit. De auteur en de illustrator van het boekje zijn onbekend, maar meestal werden mirakelen genoteerd door de verantwoordelijke geestelijken. De combinatie van tekst en tekening is wel bijzonder. Mirakelboekjes bevatten meestal enkel tekst. Om de mirakelen aan een groot publiek, waaronder ook een groot deel ongeletterden, te tonen werd meestal gebruik gemaakt van andere media zoals schilderijen of wandtapijten. Mirakelschilderijen van O.LV. ter Potterie hebben mogelijks bestaan, maar deze zijn niet bewaard gebleven.

Dit is geen gewoon kinderportret maar een devotieportret: het kleine jongetje wordt opgedragen aan de Maagd Maria die hem eeuwig zal beschermen. Het kind draagt een blauwe jurk en heeft een hart in de hand. Peuters die aan Maria waren opgedragen droegen vaak blauwe kledij. Blauw, de kleur van Maria, drukt toewijding uit. Het hart in zijn handje is het teken van dank voor haar bescherming. Het kind geeft zijn hartje en dus zichzelf aan Maria. Op de meeste devotieportretten met kinderen is ook Maria zelf met het Kind Jezus afgebeeld, vaak in een wolk, wat het bovennatuurlijke karakter van haar bescherming benadrukt. Hier is dat niet zo. De kunstenaar, Matthias De Visch, koos voor het Mariamonogram, de verstrengelde letters M en R, rechts op het schilderij. Het jongetje is Joseph Van Huerne, het jongste kind van Aybert-Joseph Van Huerne. Het wapenschild van de familie is linksboven afgebeeld.