In de 15de eeuw staat Brugge tot ver over de grenzen bekend als een centrum van kunst en cultuur. Dat heeft de stad te danken aan twee dingen: de welvaart van haar inwoners en de goede smaak van haar heersers, de hertogen van Bourgondië.

Oorspronkelijk hadden de hertogen hun machtsbasis in Dijon, maar onder Filips de Goede (1396-1467) verschuift het zwaartepunt naar de Nederlanden. Filips brengt veel tijd door in Brugge en strooit er gul met opdrachten en bestellingen. Kerken, kloosters, het stadsbestuur, ambachten, rijke particulieren: allemaal volgen ze het voorbeeld van de hertog. Brugge trekt dan ook massa’s kunstenaars aan.

De verfijnde stijl waarin zij werkten, staat bekend als de ‘internationale gotiek’. Die ontstond in Frankrijk, maar kunstenaars uit het Noorden voegen er een adembenemend realisme aan toe.

Dit is een terracotta borstbeeld van de jonge Karel V, geboren in 1500. Het beeld stamt uit circa 1520 en meet 51 bij 63 cm. Het is een bijna levensgroot borstbeeld van een jongeman met donker, sluik haar dat aan de zijkanten tot over zijn oren valt. Aan de voorkant is het haar kort geknipt, tot op de wenkbrauwen. De jongeman draagt een opvallend, plat hoofddeksel dat enigszins schuin op z’n hoofd staat. Hij heeft fijne wenkbrauwen en kijkt wat opzij. Op z’n wangen tekent zich een lichte blos af en z’n vlezige lippen zijn een beetje geopend. De jonge Karel heeft een opvallende, spitse kin. Karel is genoemd naar zijn overgrootvader, de Bourgondische hertog Karel de Stoute. Hier moet hij zowat twintig jaar oud zijn. Om zijn hals hangt de ketting van de ridderorde van het Gulden Vlies, die we ook al op het portret van Lodewijk van Gruuthuse zijn tegengekomen.

Op 18 april 1515 deed prins ‘Karel van Habsburg’, zoals hij werd genoemd, zijn blijde intrede in de straten van Brugge. Het werd een spectaculair gebeuren met nagespeelde taferelen, tijdelijke constructies en veel feestgedruis. De stad riep de jonge vorst bij die gelegenheid op om haar te helpen, op weg naar een nieuwe glorietijd.

In de Bourgondische tijd pakte men graag uit met spektakels en ander, meer duurzaam pronkvertoon. Dat deden het hof, het stadsbestuur, rijke verenigingen, zoals gilden en ambachten, en ook stedelingen. Daar vind je in deze ruimte voorbeelden van, met onder meer de glasramen uit de kapel van de Brugse schilders en glazeniers in de Zilverstraat, en ook het beeld van Sint-Michiel. Dat is gemaakt voor de schermersgilde van de Hallebardiers.

Machthebbers lieten zich portretteren door de beste schilders en beeldhouwers, en zo’n staatsieportret werd vervolgens verspreid. Het borstbeeld van Karel is een mooi voorbeeld. Er zijn diverse exemplaren van bekend, in verschillende steden en allemaal licht anders. Het origineel is mogelijk ontworpen door de Duitse kunstenaar Conrad Meit. Meit was in Mechelen een hofkunstenaar van Karels tante en opvoedster, Margareta van Oostenrijk.

Het Brugse exemplaar is diverse keren gerestaureerd. Alleen het hoofd in terracotta is nog 16de-eeuws. Toen de Société Archéologique de Bruges het beeld in 1882 kreeg, dacht iedereen nog dat het de Bourgondische hertog Filips de Schone voorstelde. Maar dat is Karels vader.