Verfijnde kant, kleurig of glinsterend borduurwerk… In de 17de en 18de eeuw gebruiken mannen en vrouwen het allemaal om hun kleren te verfraaien.

Kant duikt eerst op aan hals- en mouwboorden – letterlijk de kantjes van de kleding. De oude molensteenkragen springen het meest in het oog, maar kant vindt al gauw zijn weg naar andere kledingstukken en naar accessoires als mutsen, schorten en waaiers. In de loop van de 18de eeuw wordt de kant transparanter en de motieven sierlijker. De techniek is nu zo ver gevorderd dat er zich verschillende stijlen ontwikkelen, meestal genoemd naar de plaats van ontstaan: Mechelse kant, Alençon, Valenciennes…

Er kruipt veel werk in kant, dus je betaalt er ook veel voor. Geen wonder dus dat oude kantstroken soms verhuizen naar nieuwe kledingstukken.

Dit is barones Augusta Liedts. Zij sterft op haar 35ste en heeft dan al een uitgelezen collectie kant verzameld. Vier jaar na haar dood schenkt haar man die in 1889 aan de stad. Brugge heeft immers een rijke en levendige kanttraditie.

De collectie is nagenoeg meteen te bewonderen in deze zaal van het museum, dat in zijn beginjaren zelfs ‘Museum van de Kant’ heet! Als dank laat de stad deze witmarmeren buste van Augusta Liedts maken. De kantcollectie van het museum, goed voor zowat 1200 stuks, is intussen fel uitgebreid met andere schenkingen en aankopen.

Mevrouw Liedts draagt een sjaal van kant, en ook de halsuitsnijding van haar kleed is met kant afgezet. Zo belanden we via haar en haar collectie bij het thema van deze zaal: hoe welgestelde Bruggelingen hun kledij met kant verfraaien, en ook met, borduurwerk en andere accessoires. We richten ons op de jaren 1600, 1700 en begin 1800.

Kant ontstaat als randversiering, van mouwen en halsboorden. De kantjes dus, vandaar het woord. In de loop van de jaren evolueert kant tot een bont geheel met diverse soorten toepassingen, opeenvolgende modes, nieuwe technieken, lokale tradities... Je ontdekt in deze zaal hoe veelzijdig kant is en hoe vrouwen en mannen het hebben gedragen. Aan de wand brengt de portrettenverzameling een heus defilé van kantdragers en -draagsters. Brugge staat tot op vandaag wereldwijd bekend als een trots kantcentrum.

Wat is hier allemaal te zien? Mouwstroken, kragen, mutsen, sjaals, zakdoeken, mutsenbollen, waaiers, mutsenslippen

Volg hier de ingewikkelde weg die klosjes afleggen om kant te maken.

Geschilderde portretten uit verschillende periodes laten zien hoe de kantmode evolueert en hoe mensen kant dragen. Soms is de kant zeer zichtbaar, en soms ook bijna doorzichtig.

We kijken naar Maria Coutteau en hier hangt ook een portret van haar nog jonge dochter Maria Van Speybrouck met de bloemenjurk aan. Alle twee dragen ze een brede kanten muts – die van de dochter is opgefleurd met een brede gele strik – en een grote witte schouderdoek. Dit is de vrouwenmode van kort voor de Franse Revolutie van 1789. Let ook op de juwelen die de moeder draagt: een kruis, oorbellen en een sierspeldje op de muts.

Daar horen ook de decoratieve mutsenslippen bij die de mutsen opsieren: dat zijn de afhangende stroken. In het Frans: barbes. Soms werden ze ook kunstig boven op de muts gedrapeerd. Hoe langer de slippen waren, hoe waardiger: mutsenslippen zijn namelijk een statussymbool. Je ontdekt er in deze zaal een aantal.

Onder meer een exemplaar dat erg lijkt op dat van Maria Coutteau. Vind je het?

Dit lijkt op het eerste gezicht een sober vest, maar als je goed kijkt, zie je hoe het met borduurwerk, wit op wit, in een weelderig bloemenpatroon is versierd. Hier en daar is het patroon opengewerkt. Kijk ook naar de mouwen en het linkervoorpand: daar zie je stroken Mechelse kant, met de typische kleine motiefjes en een open achtergrond. De zeer verfijnde Mechelse kant is in de 18de eeuw erg succesvol, tot in koninklijke hoven. Het is een erg moeilijke soort kant om te maken.

Er is iets vreemds aan de hand met dit herenvest: het dateert uit de jaren 1700-1730, maar het rugpand is van de jaren 1800 en is veel te kort in vergelijking met het voorpand. Ze passen gewoon niet bij elkaar. Misschien zijn ze samengebracht om in het museum mee uit te pakken? Want drágen kon je deze combinatie niet.

Waar deze doek voor diende, is niet meteen duidelijk. Mogelijk was het een benedictiedoek of -velum. De priester gebruikte die bij bijzondere plechtigheden om de monstrans met de hostie vast te nemen en de gelovigen te zegenen. Maar het kan ook zijn dat het een tabernakelvelum was, een gordijntje dat de bewaarplaats van de hostie afsluit. Misschien vormde deze doek zelfs een onderdeel van een groter geheel. De doek beeldt de passiewerktuigen uit: de voorwerpen die een rol spelen in het Bijbelverhaal over de kruisdood van Christus.