Wie in het 17de- en 18de-eeuwse Brugge goede zaken doet, laat dat graag zien. Niet alleen oude adellijke families, maar ook welstellende handelaars en ambachtslui richten hun woningen luxueus in. Ze volgen de Europese mode, vooral aangegeven door het Franse hof, en kopen gretig allerhande nieuwigheden.

Stijl en toon worden lichter, frivoler en een tikje exotischer. In de 17de eeuw hangen er nog strenge stillevens aan de muur, maar in de 18de eeuw brengen fris geschilderde buitentaferelen de wereld in huis. Meubels krijgen meer vloeiende lijnen. Op tafel verschijnen pronkstukken in uitbundig versierd zilver en porselein. En natuurlijk hebben modieuze nieuwigheden zoals koffie, thee en chocolade elk een eigen kan nodig...

Welkom bij deze welgestelde Brugse burgers! In deze zaal maak je kennis met hun verfijnde leefcultuur.

We kijken binnen in het drukbevolkte salon van de familie Veranneman-De Massiet. Het is vijf voor vier, zegt de 17de-eeuwse klok rechts. Een bediende brengt alvast het vieruurtje binnen, klokvast. Of wordt hier een feest voorbereid? De heer des huizes leidt een priester binnen. Kijk naar zijn prachtige wandelstok met een mooi versierde knop! Misschien moet er iets worden besproken? Zou het een huwelijk van een van de dochters kunnen zijn?

Mevrouw is bezig met het linnen, en de rest van het gezelschap is aan het borduren en verstellen. Misschien zijn het haar dochters, of andere familieleden. Dat weten we niet zeker. Let op hun kleren, die met prachtige kant zijn versierd.

Zo gaat het dagelijkse leven bij de elite in Brugge, en ook elders, er in de 18de eeuw aan toe. Burgers imiteren daarbij de lifestyle van de adel. En die bootst dan weer gretig de stijl van het Franse koninklijke hof na.

In deze zaal ontdek je voorwerpen die zó uit het schilderij kunnen komen. Ze zijn gemaakt door Brugse ambachtslui. In de vorige zaal maakte je kennis met hun vakmanschap. In de volgende zaal ontdek je meer over de kant op hun kledij.

We nodigen je ook graag uit om plaats te nemen in de salonzetel. Daar kun je je ontspannen zoals ook deze burgers zich thuis ontspanden: met speelkaarten, andere spelletjes,. En… met roddelblaadjes, of het nieuws van de dag.

We lijken door een raam te kijken, naar een zonnige tuin onder een blauwe, wat bewolkte hemel. Met schilderijen als dit brengen burgers in de 18de eeuw als het ware de zonnige buiten in hun salons binnen.

En hun trotse stad. Op de achtergrond pronkt de Brugse skyline, met drie torens: die van de Onze-Lieve-Vrouwekerk, het belfort en de toren van de Sint-Salvatorskerk. Je ziet tegen de linkerrand en naast de Onze-Lieve-Vrouwekerk dit eigenste museum, mét z’n torentje. Rechts, achter de haag, bloeit de boomgaard van de Eeckhoutabdij. Daar staat nu het Groeningemuseum, Brugges museum voor schone kunsten. Op de voorgrond zijn mensen in de weer in de groentetuin.

Maar dé blikvanger is de privésiertuin, die deels in de schaduw ligt. Mensen zijn er aan het kuieren. Het is een prachtig voorbeeld van een tuin in Franse stijl: met rechthoekige parterres, monumentjes, symmetrisch aangelegde grasperken, bloembedden, lage fruitbomen… We kennen ook de eigenaars: dit is de tuin van het Brugse raadslid François Willaeys en zijn vrouw Anne-Thérèse Vleys, zoals hij er in 1759 uitzag.

Ook dit grote wandtapijt brengt ons naar de 17de en 18de eeuw. De belangstelling voor wetenschappen neemt dan zienderogen toe. Het tapijt behoort tot een reeks van zeven over de zogenaamde Vrije Kunsten, met daarbij onder meer wiskunde, muziek, grammatica… En ook de wetenschap die hier wordt voorgesteld. Een ander wandtapijt uit de reeks kun je zien in de hal van het museum.

De boorden van het tapijt suggereren overvloed en rijkdom. Maar wat zien we nog? De Latijnse tekst maakt ons wijzer. Er staat: ‘Door de hemel te bestuderen, leert zij ons de aarde en de zee te doorploegen.’ En ‘zij’, dat is de gevleugelde vrouw met de sterrenkrans om haar hoofd en een scepter in haar rechterhand. Ze wijst een hemelglobe aan.

Deze vrouw is de verpersoonlijking van de Astronomie, de sterrenkunde, ook een van de zeven vrije kunsten. Aan de hemel trekt de Grieks-Romeinse god Apollo voorbij in zijn zonnewagen. Zo komt de klassieke mythologie binnen in een kunstwerk dat de lof zingt van de wetenschap. Ook dat is typisch voor de 17de en 18de eeuw.

Aan tafel! Zouden we bijna durven zeggen. Hier ontdek je hoe in de jaren 1600 en 1700 bij welgestelde burgers de tafel wordt gedekt. Door hun bedienden.

Maar eerst keren we even terug in de tijd, naar de jaren 1500: in die tijd eten mensen uit houten of aardewerken kommetjes of uit tinnen borden, en gebruiken ze een lepel en meestal ook een mes. Je ziet meteen dat er de twee eeuwen nadien veel verandert.

Inderdaad, in de 17de eeuw ontstaan nieuwe gewoontes. Iedereen krijgt een eigen bord. In aardewerk, tin, porselein of zilver. Dat hangt af van je rijkdom en van de gelegenheid. Op je bord schep je je portie en eet je hoe langer hoe meer met vork, lepel en mes. Er staan op tafel ook meer glazen.

Op de tafels, ook hier in Brugge, zie je dat de wereld groter wordt. Er verschijnen meer en meer exotische stoffen en voorwerpen, zoals ingevoerd porselein en Venetiaans glas. De adel geeft het voorbeeld en welgestelde burgers volgen dat.

In de 18de eeuw krijgt alles nog meer een vaste plaats en breiden serviezen en bestekken zich uit. Denk aan dessertvorkjes, botermesjes, vismessen, soepterrines enzovoort. Alles past ook mooi bij elkaar. Die evolutie vindt plaats onder invloed van de Franse tafeletiquette.