Vroeger at je alles uit één diep bord. Eerst soep, dan vlees met aardappelen en groenten. Vervolgens werd het bord omgedraaid voor het dessert. In sommige gezinnen mocht je je bord uitlikken, in andere niet. Vóór het eten werd gebeden. Vooral in grote gezinnen moesten de kinderen zwijgen tijdens het eten. Het lijkt wel of er vroeger geen moeilijke eters waren onder de kinderen. Of toch, ze moesten als straf met hun bord aan tafel of zelfs op de stoep zitten tot alles opgegeten was.

De meeste huizen hadden geen aparte keuken. Het hele huiselijke leven speelde zich af in de woonkamer. Centraal stond de Leuvense stoof of ‘buzestove’, met daarrond de eettafel, de voorraadkast en vaders zetel. De vuurhaard bestond uit een ronde pot uit gegoten metaal. Daarop rustte de kookplaat. Om snel te kunnen koken kon de kookplaat weggenomen worden. Onder de kookplaat bevond zich een oven met deurtjes aan weerszijden in email, vaak versierd met een bloemenmotief. De oven kon dichter of verder van de gloeiende vuurpot worden geschoven, naargelang de gewenste warmte. Op de kookplaat stond altijd wel iets te sudderen: een koffiepot, een watermoor (voor warm water) of een bouillonsoep.

De Leuvense stoof was in vele huizen de enige warmtebron. ’s Winters zat het hele gezin gezellig samen op stoelen rond de stoof. Het was het uitgelezen moment om verhalen te vertellen of herinneringen op te halen. Ondertussen konden de voeten warmen op het blinkende onderstuk van de kachel, terwijl de sokken en handdoeken hingen te drogen aan de buizen aan de zijkanten van de stoof.

Het ontbijt bestond uit boterhammen met boter of smout en confituur. Af en toe verschenen ook eieren, spek en kaas aan de ontbijttafel. En zondag was het tijd voor pistolets. Melk en brood werden aan huis geleverd met de ‘triporteur’ (bakfiets) of hondenkar.

Om 12 uur was het tijd voor het middagmaal: aardappelen met vlees en groenten. Enkel seizoensgebonden groenten kwamen op tafel. In de zomer waren dat sla, tomaten, bonen…; in de winter prei, savooi, bloemkool, spruiten, wortels, schorseneren… Wie een tuin had, kweekte zelf aardappelen en groenten.

Vooral na de oorlog nam de consumptie van vlees sterk toe: van gemiddeld 45 kilo per jaar voor een volwassene in 1930 tot 60 kilo in 1960 (ter vergelijking: vandaag eet de gemiddelde Belg ongeveer 85 kilo vlees per jaar). Ook bij de boterhammen werd meer charcuterie gegeten. De Kerk verbood om op vrijdag vlees te eten en ook op woensdag tijdens de vasten. In de meeste gezinnen werd die regel strikt opgevolgd.

Op zondag stonden er ’s middags gerechten op het menu als tomatensoep, kalfsgebraad met worteltjes, koninginnenhapje, of haantje met kroketten en sla met mayonaise. ’s Winters was er hutsepot of mosselen, die men kocht van de mosselman.

Tot in de jaren 1950 hadden de meeste mensen geen koelkast of diepvries. Voor het bewaren van voedingsmiddelen waren zij aangewezen op andere technieken zoals wecken, drogen, pekelen en konfijten.

In de jaren 1950 kwam stilaan een echte voedingsindustrie van de grond. Wat bij de Belg op tafel kwam, was steeds vaker voedsel dat uit een fabriek kwam: confituur van Materne, choco van Kwatta, Sirop de Liège van Meurrens, blikjes groenten van Marie Thumas, chocoladerepen van Jacques en koekjes van Delacre.

Bij de warme maaltijd dronken de volwassenen meestal tafelbier: een licht biertje met zeer laag alcoholgehalte. Kinderen dronken vooral pompwater en melk. Uitzonderlijk werd er in de zomer limonade gedronken, maar veeleer als traktatie dan bij het eten. Coca-Cola kwam mee met de Amerikaanse soldaten bij de bevrijding. Op het eind van de jaren 1950 stond in zeven van de tien bedrijfskantines al een cola-automaat.

’s Morgens werd er koffie gedronken. De koffiebonen werden in de handmolen gemalen en dan, gemengd met meer of minder gebrande cichorei in de koffiekan opgegoten. Koffie, cichorei, suiker, peper, zout… kocht men trouwens niet in de supermarkt, wel in de plaatselijke winkel voor ‘koloniale waren’.

Het meest populaire dessertje was pudding, al dan niet met koekjes. Aangezien er geen diepvriezers waren, hadden de mensen geen ijs of ijsjes in huis. In de zomer deed de ‘ijskreemkar’ (een driewieler) af en toe haar ronde: een heel bijzondere traktatie voor de kinderen!

Veel kinderen mochten na de zondagsmis ‘spekken’ kopen. Voor een paar frank had je al een vol zakje. Populair waren de kalissestokken, smoelentrekkers, toverbollen, nonnenbillen, zure hosties, zwarte rekkers, belgas en beertjes. Sinterklaas of Zwarte Piet strooiden lievevrouwtjes en kloefkes. En soldaten brachten tijdens de bevrijding kauwgom mee.

De woningen van gewone mensen waren niet groot, met meestal slechts een benedenverdieping en een bovenverdieping onder het dak. In veel huizen in de volkswijken was er een half verzonken kelder, met daarboven een voutekamer, die dan via 4 à 5 treden te bereiken was. Meestal sliepen de ouders op de voute. De kinderen hadden geen eigen slaapkamer. Broers deelden één kamer en ook de zussen. Soms sliepen ze met twee samen in een bed. In grotere woningen was er soms een beste kamer, die enkel werd gebruikt als er bezoek was.

Centrale verwarming in privéwoningen bleef tot lang na WO II beperkt tot de rijkere klasse. In de meeste huizen was de ‘buzestove’ de enige warmtebron. De woningen waren ook niet geïsoleerd. Buitenmuren met een spouw kwamen slechts laat in de jaren 1950 in voege. Ruiten waren van dun, enkel glas. Ramen en deuren waren vaak tochtig.

De bovenverdieping had geen verwarming. Tijdens de koudste nachten sliep men wel onder drie dekens en een sprei. Vóór het slapengaan legde men een paar op de kachel verwarmde bakstenen of een warmwaterkruik op het bed. Na een heel koude winternacht stonden er ijsbloemen op de ruiten en was de pispot bevroren.

Tegen de jaren 1930 waren bijna alle Brugse gezinnen op het elektriciteitsnet aangesloten. Aanvankelijk was het elektriciteitsverbruik beperkt tot één gloeilamp per kamer, die spaarzaam werd gebruikt. Met de opkomst van toestellen, zoals stofzuigers, elektrische strijkijzers, volautomatische wasmachines, radio’s, pick-ups en televisies nam het elektriciteitsverbruik sterk toe.

In vele keukens stond nog een waterpomp aan de gootsteen. De openbare waterpompen verdwenen na WO II geleidelijk uit het Brugse straatbeeld. De meeste huizen waren toen aangesloten op het openbare waterleidingnet.

De WC stond meestal buiten op de koer. Er was geen verwarming, waardoor de buizen in de winter soms bevroren. WC-papier bestond nog niet. De mensen behielpen zich met krantenpapier. ’s Nachts stond er in de slaapkamer een pispot of nachtemmer.

Vóór WO II hadden de meeste huizen geen aparte badkamer of douche. ’s Morgens wasten de kinderen zich aan de gootsteen. Eenmaal per week, ’s zaterdags, werd een zinken waskuip gevuld met warm water. In de zomer zette moeder de badkuip buiten zodat het water door de zon opwarmde. De kinderen werden één na één gewassen in hetzelfde water. Baden aan democratische prijzen kon ook in het badhuis van het stedelijk zwembad (later zwembad Jan Guilini) dat opende in 1930.

De Wet-De Taeye van 1949 voorzag in een premie en goedkope leningen voor iedereen die zich een eengezinswoning liet bouwen. Dit betekende de start van de verkaveling en lintbebouwing die het Belgische landschap vandaag kenmerkt. Tussen 1947 en 1961 werden ruim 200.000 nieuwe woningen gebouwd. De huizen werden ook groter en iedereen wilde nu een salon of ‘schone kamer’ met comfortabele zetels, een salontafeltje en een buffetkast. In de nieuwe woningen werd ook een badkamer voorzien, meestal met douche of zitbad. Een ligbad was enkel voor rijkeren. Aanbouwkeukens in formica waren de nieuwe tendens in de jaren 1950.

Tot ver in de jaren 1950 hadden veel mensen alleen een abonnement op het plaatselijk weekblad, bijvoorbeeld het Brugsch Handelsblad of het Woensdagblad (later Brugsche Courant). De meeste mensen hadden ook een abonnement op het parochieblad. Naarmate de jaren 1950 vorderden, namen meer gewone mensen een abonnement op een dagelijkse krant. Populair bij kinderen was ’t Kapoentje, de woensdagse jeugdbijlage bij Het Volk met strips als ‘Piet Fluwijn en Bolleke’ en ‘De lustige kapoentjes’. Ook de strips die dagelijks in de krant verschenen, zoals Nero en Suske & Wiske, waren erg populair.

De radio bestond al van vóór WO I. Maar slechts in 1930 werd bij ons het Nationaal Instituut van de Radio-omroep (NIR) opgericht. Dat overheidsbedrijf kreeg het monopolie voor radio-uitzendingen. Er werd wel zendtijd gegeven aan de verschillende ideologische organisaties (politieke partijen en verenigingen).

In 1934 waren er 600.000 geregistreerde toestellen in het land en in 1938 bijna het dubbel aantal. Radio’s waren grote, niet draagbare toestellen. De transistor, die de elektronenbuis (radiolamp) verving, maakte alles kleiner in de jaren 1950. In 1959 telde ons land 2,5 miljoen toestellen. De jaren 1950 kenden ook de doorbraak van de bandopnemer en de pick-up, waardoor de jongeren hun eigen muziek konden beluisteren wanneer ze dat maar wilden. Tegelijk deed de jukebox met 45-toerenplaten zijn intrede in het uitgaansleven.

Op 31 oktober 1953 werd de eerste Vlaamse televisieavond (in zwart-wit) uitgezonden. Een televisietoestel was in het begin duur (en ook erg groot) en pas vanaf het einde van de jaren 1950 konden de meesten er zich een aanschaffen. Jong én oud gingen tv-kijken bij buren of familie, of gingen naar de koers of het voetbal kijken in het uitstalraam van een winkel die tv’s verkocht. De Vlamingen raakten compleet in de ban van het feuilleton ‘Schipper naast Mathilde’ en quizzen zoals ‘100.000 of niets’ en ‘De Muziekkampioen’. Armand Pien was de eerste weerman op het Europese vasteland. Nonkel Bob (Davidse), Tante Terry en Paula Semer onderhielden de kijkbuiskinderen met ‘Vrolijke Vrienden’ en ‘Kom toch eens kijken’. Expo ’58 betekende de échte doorbraak van de televisie in België. In 1960 bezaten 618.000 gezinnen een tv.

In de jaren 1920 en 1930 werden in België de eerste bioscopen gebouwd. Ook de Bruggelingen waren cinemagek. In 1938 telde de binnenstad alleen al zo’n acht bioscopen. De mensen vergaapten zich aan grote Hollywoodproducties zoals Tarzan, King Kong, Gone with the Wind en Casablanca. Acteurs als Fred Astaire, Ginger Rogers, Marlène Dietrich en Greta Garbo werden belangrijke stijliconen.

Naast de bioscoop werden ook veel films vertoond in parochiezalen. Een comité onder leiding van de pastoor zag dan toe op het zedelijke gehalte ervan. Er werd ferm geknipt in de zogenaamd pikante scènes. Indien nodig waarschuwde de pastoor vanop de preekstoel dan nog eens voor de verderfelijkheid van de film. Dit prikkelde natuurlijk nog meer de nieuwsgierigheid van de kinderen.

Kinderen hadden niet veel kleren en kregen ook niet vaak nieuwe kleren. Kleren werden doorgegeven van de oudste tot de jongste. Sinterklaas en peter of meter met nieuwjaar, brachten wel eens nieuwe kleren als cadeautje. Met de plechtige communie werden de kinderen voor de eerste keer helemaal uitgedost als volwassenen. Meisjes gingen gekleed als kleine bruidjes. In het wit en met een voile op het hoofd schreden ze naar het altaar. De jongens gingen in kostuum met wit hemd en das.

Kinderen hadden evenmin veel schoenen: een paar hoge schoenen voor ’s winters, een paar sandalen voor ’s zomers. Sportschoenen bestonden nog niet. Vóór WO II liepen de minder gegoede kinderen nog op klompen. Ook na de oorlog droegen veel kinderen ’s winters nog ‘kloefeschoenen’ met een houten zool en bovenstuk in leer. Tijdens de zomervakantie zorgden ‘zeesletsen’ in rubber voor zweetvoeten.

Veel moeders of grootmoeders naaiden zelf kleren, soms uit oude kleding die uiteengehaald werd. Van de stukken die het minst versleten waren, werd bijvoorbeeld een jurkje gemaakt.

Kinderen droegen zelfgebreide sokken, maar meestal kousen tot juist onder de knie. Als er een gat was, werd dat gestopt. Meisjes leerden al in de lagere school breien, stoppen, knopen aannaaien, een stuk insteken. Ook ondergoed was gebreid, van wit katoen. Het waren grote modellen. Schapuliertjes van Maria, de naamheilige van het kind of een andere beschermheilige werden met een sluitspeld aan het ondergoed bevestigd.

Om naar school te gaan, droegen de meisjes een zwarte schort met een wit colletje. De schort ging achteraan dicht. Daaronder droegen ze vaak een donkerblauw plooirokje met bloes of een kleedje. De kleren moesten je knieën verbergen, anders werd je naar huis gestuurd.

De jongens hadden vaak ook een schort (kiel) die vooraan sloot om hun kleren niet vuil te maken. Hun broek werd opgehouden met bretellen. Naarmate de jongens ouder werden, nam de lengte van hun broek toe. Golfbroeken in ribjuweel waren een tijdje in trek. Jeans en lange katoenen broeken werden slechts vanaf laat in de jaren 1950 gedragen.

’s Winters en ook in de kerk droegen meisjes een hoedje. De jongens droegen een muts (zwarte Franse baret) of pet tegen de kou. Kinderen moesten hun zondagse kleren na de mis onmiddellijk uitdoen en speelkleren aantrekken.

De jaren 1950 betekenden een keerpunt in de geschiedenis van kleding en mode. Er verschenen nieuwe materialen (o.m. nylon en jeans) en voor het eerst was het ook voor gewone mensen betaalbaar om ‘in de mode’ te zijn. In de grootwarenhuizen zoals de SARMA en de Priba konden de vrouwen goedkope versies van de grote ontwerpers kopen, de zogenaamde prêt-à-porter. De grote kledingmerken bepaalden nu welke kleren de mensen het volgende seizoen zouden dragen.

Pas in de jaren 1950 hadden de meeste mensen een wasmachine in huis. Daarvoor gebeurde de was met de hand. Maandag wasdag, was het credo. Zondagavond werd het wasgoed vaak al in de week gezet in een teil met sodawater. Kinderen hielpen de sunlightzeep snijden en raspen. Het heet water werd met pannen of ketels aangesleept. Door met een borstel over een wasbord met ribbels te schrobben werden de vuile plekken aangepakt. Daarna werd het zeepsop er uitgespoeld. De kleren gingen vervolgens door de wringer. Door te draaien aan een hengsel werden de kleren tussen twee rubberen rollen geperst. Vervolgens hing men de was te drogen. Strijken gebeurde met ijzeren strijkijzers die op de Leuvense stoof verwarmd moesten worden. Een hele klus!